Aan de Onbekendegracht bestaat al een paar jaar een bijzonder initiatief om kinderen die het niet zo breed of niet zo makkelijk hebben, een mooi kerstcadeau te bezorgen, en dat is een kaartje voor het wereldkerstcircus in Carré. Ieder jaar doet Carré in december bij direct omwonenden een brief in de bus die voor vrijkaartjes voor het circus kan worden ingewisseld. Niet iedereen maakt gebruik van die aanbieding en dat bracht één bewoonster op het idee om wat moois te doen met de ongebruikte brieven. Zij haalde ze op bij haar buren en zij zorgde ervoor dat de kaartjes bij de kinderen terecht kwamen. Zij wil dit jaar de actie uitbreiden en hoopt meer kinderen te kunnen verrassen.

Op een ochtend half november had Sophie Glerum, bewoonster van de Kadijken, op de Pelikaanbrug tegenover de Oosterkerk een bijzondere ontmoeting. Op de sluis naast de brug zag zij een vos heen en weer wandelen. Zij alarmeerde de dierenambulance die snel ter plaatse was en het dier heeft meegenomen. ‘De vos is sindsdien niet weer gespot’, vertelde zij de redactie. ‘Ook heb ik nog niet eerder vossen in dit deel van Amsterdam gezien, laat staan op de sluis.’

Er komt geen vlonder langs de VOC-kade. Omwonenden hadden al lang en al vaak aan de gemeente laten weten niet blij te zijn met de plannen een vlonder te bouwen langs de VOC-kade aan het eind van de Jan Kiststraat. Het water is ter plekke ernstig vervuild en formeel is het er verboden te zwemmen. Een vlonder werkt averechts want nodigt juist uit tot zwemmen omdat het water nog makkelijker bereikbaar is. Ook leidt de plek van de vlonder mogelijk tot een onveilige situatie voor die zwemmers want hij is gepland tegenover de jachthaven, daar waar de vaarweg smal is. In de toekomst wordt hier ook nog meer vaarverkeer verwacht als museum DRIFT de deuren opent.
De gemeente heeft zich de bezwaren aangetrokken en heeft Stadgenoot, die de openbare ruimte ontwikkelt, gevraagd af te zien van de bouw van deze vlonder. De vergunningaanvraag is ingetrokken.

Zet alvast in je agenda:

Nieuwjaarsreceptie
Dinsdag 13 januari 2026
17.00 – 19.00 uur
Oosterkerk – Kleine Wittenburgerstraat 1

Iedereen uit 1018, in 1018 en iedereen met banden met 1018: WELKOM

Burgemeester Halsema besloot 24 november dat ook de twee zaken van de Pizzabakkers op de Overtoom en de afhaallocatie aan de Plantage Kerklaan, weer open mogen. Vier vestigingen van de Pizzabakkers waren op last van de burgemeester na de aanslagen van eind augustus gesloten. Half oktober besloot de rechter al dat twee vestigingen, die op de Haarlemmerdijk en het restaurant op de Plantage Kerklaan, weer open mochten – zie het eerdere bericht op deze site. Nu mogen dus ook de twee andere weer open omdat, aldus een woordvoerder van de burgemeester, een nieuwe belangenafweging heeft plaatsgevonden. Daarbij speelt een rol dat men inziet dat sluiting een zware maatregel is waarmee een ondernemer onbedoeld ook flink geraakt wordt.

In november werd door de nieuwe beheerders van het Marineterrein een schouw georganiseerd op het terrein. De opkomst was groot. Vertegenwoordigers van verschillende organisaties, actieve buurtbewoners, huurders, partners en andere betrokkenen liepen samen rond om te spreken over te nemen stappen richting de toekomst. Ook ZUS – een multidisciplinaire designstudio voor architectuur, stedenbouw en landschap – wandelde mee. De schouw leverde zinvolle discussies op en nieuwe ideeën, maar ook veel waardering voor wat er bereikt is. Wat er is wordt meegenomen als belangrijke basis voor de verdere ontwikkeling.

De Hortus organiseert rond de jaarwisseling zes winteravonden. Op 27, 28, 29, 30 december en 2 & 3 januari zijn de tuin en kassen zijn geopend tot 19:00 uur, brandt er een kampvuur op het terras en is er glühwein en warme chocolademelk. Vanaf 16:30 is er een verlaagde toegangsprijs van 7 euro.

De gemeente moet nog een naam geven aan het toekomstige fietspad langs de Dijksgracht Oost en doet een open uitnodiging uit om goede ideeën in te zenden. Naamgeving van straten, pleinen, bruggen etc. is een bevoegdheid van het college van B&W, maar het bestuur wordt daarin geadviseerd door de Adviesraad Naamgeving Openbare Ruimten (ANOR). De ANOR heeft inmiddels vastgesteld dat de naam voor het nieuwe fietspad moet passen in het thema “dekolonisatie”. Dit thema sluit volgens de adviesraad aan bij de historie van het gebied, als reflectie op de oude werven waar onder andere schepen voor de VOC werden gemaakt en onderhouden. Het pad kan, maar hoeft niet per se, naar een specifiek persoon worden vernoemd. Ook namen die verwijzen naar andere zaken die met het thema te maken hebben, zijn welkom.

Met in dit nummer onder meer:

• Michel van Wijk (Bewoners Amsterdam) heeft een hekel aan officieel gedoe

• Samuel Sarphati, de grootste Amsterdammer aller tijden

• Het aantal slachtoffers van fietsongelukken stijgt. Ook in 1018.

• Sporten bij Sciandri: goed voor lijf, humeur en contacten

• In de studentenflat aan het Bijltjespad is de sfeer gemoedelijk

• Tanja Kroezen over de invloed van nanotechnologie op het kappersvak

• En als klap op de vuurpijl, de superkleine plaatjesgalwesp

Lees 'm hier

De Stadsdeelcommissie (SDC) kwam eind november naar Desmet in de Plantage Middenlaan om te luisteren naar wat een hele volle zaal bewoners uit de buurt zo al bezig hield. Een paar onderwerpen waren alvast op de agenda gezet: Veiligheid, in het bijzonder een door de gemeente geplande gebruikersruimte in de Spinozastraat, het ondoenlijke bouwverkeer rond het Bridgehotel, op de hoek van de Amstel en de Nieuwe Prinsengracht, en Artis. De meeste mensen waren ook voor deze onderwerpen gekomen. Maar daarnaast kwamen er buurtbewoners met hun zorgen of ergernissen, zoals de voortuinen in de Henri Polaklaan die parkeerterreintjes zijn geworden, de uitblijvende herinrichting van de Plantage Middenlaan, de zorgelijke grondwater situatie en de ingewikkelde paaltjes op de Nijlpaardenbrug, lastig voor Canta’s nu de bruggen bij het Alexanderplein én de Hortus zijn afgesloten.

Tot 30 november staan in het kader van de manifestatie ‘Framed by’ verspreid door de binnenstad ruim zestig houtsculpturen. De beelden zijn geplaatst op plekken waar vroeger bomen stonden en waar straks nieuwe aanplant moet komen. Ze zijn gemaakt van het hout dat is vrijgekomen bij de renovatie van panden, bruggen en kademuren. Dat hout werd vroeger als sloopafval afgevoerd, maar wordt sinds enige tijd door de sociale firma Amsterdams Grachtenhout gerecycled en deels ter beschikking gesteld aan kunstenaars. Van de rum zestig beelden staan er vijftien in de Plantage-Weesperbuurt en één op het Kattenburgerplein. Een aantal sculpturen is na afloop van de manifestatie via een online veiling te koop. Informatie over de veiling volgt later.

De Amsterdamse voorzieningenrechter heeft half oktober de sluiting van het door een aanslag ernstig beschadigde restaurant van De Pizzabakkers op de hoek van de Plantage Kerklaan en de Plantage Muidergracht opgeheven. Niet dat de rechter het oneens was met de door locoburgemeester Moorman genomen maatregel, maar het zal naar zijn mening zoveel tijd kosten om de schade te herstellen dat de sluiting voor een periode van zes maanden geen meerwaarde heeft. Ook de sluiting van het filiaal van De Pizzabakkers op de Haarlemmerdijk werd ongedaan gemaakt. Twee andere panden van De Pizzabakkers (op de Overtoom 501, en de afhaallokatie op Plantage Kerklaan 12-14) blijven voorlopig wel gesloten.

De bewoners van Plantage Muidergracht 135A hebben dit jaar de Gouden Gieter gewonnen, de prijs voor de mooiste geveltuin van de Plantage-Weesperbuurt en de Kadijken. Volgens het juryrapport onderscheidt deze tuin zich vooral doordat ‘het donkergroen van de hop en de wisteria prachtig afsteekt tegen de witte gevel. Door de losse groeiwijze van klimmers krijgt de muur een romantische uitstraling. Op de stoep staat een collectie goed verzorgde planten in potten, zoals Afrikaanse lelie, schoenlappersplant en vijg. En er zijn veel kruiden zoals rozemarijn en munt. Dit is een geveltuin waarop je niet snel uitgekeken raakt’, aldus het juryrapport.

De omwonenden van het Bridge Hotel op de hoek van Amstel en Nieuwe Prinsengracht hebben het bestuur van Stadsdeel Centrum per mail gevraagd om de werkzaamheden aan het hotel-in-aanbouw met onmiddellijke ingang te pauzeren. Als reden voor dit verzoek noemen zij de op de valreep ontvangen aankondiging dat vanaf woensdag 29 oktober 184 vrachtwagens met in totaal meer dan zes miljoen kilo beton naar de bouwplaats zullen rijden. Dat zware transport zal volgens de bewoners plaatsvinden over kwetsbare grachten op een tracé waar eerder door het afvoeren in zwaar beladen vrachtauto’s van grote hoeveelheden uitgegraven zand al problemen met de fundering en andere gevolgen voor de aanliggende panden, zoals scheuren in de muren, zijn geconstateerd.

Artis organiseerde op 15 oktober een volgende bijeenkomst om de buurt te informeren over het definitieve ontwerp van het beoogde grote Dienstengebouw met warmte-koude opslag (WKO) in de hoek van de dierentuin tegenover appartementencomplex Aquartis. Het nieuwe gebouw zal worden opgebouwd vanuit vier volumes, verspringend in hoogte, met groen aan de kade, langs de gevel en op het dak. Met een relatief lichte steenkleur, en nu toch ook met ramen in de gevel, moet het er wat vriendelijker gaan uitzien dan de vorige ontwerpen. Het WKO-deel wordt toch 14 meter hoog, het personeelsgebouw (kantine en kleedruimtes) 13,25 meter, en de twee resterende volumes 12,5 meter.

De Kleine Plantage, het kinderdagverblijf in de Henri Polaklaan dat met sluiting werd bedreigd, kan voorlopig toch blijven functioneren, zij het niet langer in de Plantage. Na een lange zoektocht heeft de leiding onderdak gevonden aan de Oude Schans naast basisschool De Witte Olifant. De Kleine Plantage kan daar in ieder geval één jaar terecht, misschien twee. Intussen blijft men hopen op een structurele oplossing in Amsterdam Centrum Oost, bij voorkeur rondom Artis en/of het Oosterpark.

Op 14 oktober 2025 vond een hoorzitting plaats naar aanleiding van bezwaren van omwonenden tegen de door de gemeente afgegeven horecavergunning aan Roest. Deze horecaonderneming opende in maart 2025 opnieuw, nu met nieuwe eigenaren, de deuren in het voormalige Koudgasgebouw op de hoek van de Jan Kiststraat en de VOC-kade op Oostenburg-Noord. Begin maart 2025 was aan Roest een restaurantvergunning verleend (horeca 4). Vlak daarna vroeg Roest een café-vergunning (horeca 3) aan en die werd eind april door de gemeente verleend. Met deze vergunning mag Roest een groot gedeelte van de benedenruimte als café gebruiken, waaronder de in 2023 aangebouwde serre aan de VOC-kade. En juist dat blijkt nu te leiden tot veel geluidsoverlast.

Artis wordt de eerste dierentuin ter wereld en daarbij de eerste plek in een Europese hoofdstad met een formeel “Urban Night Sky Place” certificaat. De erkenning komt van DarkSky International, een wereldwijde organisatie die zich inzet voor de nachtelijke omgeving en de natuurlijke sterrenhemel als erfgoed probeert te beschermen. De organisatie vindt het van belang dat juist een dierentuin, midden in een lichte stad, zijn best doet voor het donker van de nacht. Het is goed voor bewoners van de stad en ook heel goed voor de dieren. Hopelijk zal het andere dierentuinen in Nederland inspireren en zullen er meer DarkSky locaties in Nederland ontstaan, aldus DarkSky International.

Wie er op let snapt er niet veel van. In de Plantagebuurt is sprake van een ware gele verkeersborden epidemie. Vaak worden borden geplaatst wegens werkzaamheden, en maanden daarna staan ze er nog. Onlangs stonden er wegens een tijdelijk werkje op de Nieuwe Keizersgracht een paar maanden borden op de Weesperstraat en de Roetersstraat (beide rijrichtingen) dat de Nieuwe Keizergracht was gestremd. En dat terwijl de weg al lang weer open was voor alle verkeer.

Amsterdam heeft er een nieuw rijksmonument bij: het kleurrijke Hubertushuis aan de Plantage Middenlaan. Het gebouw uit 1980, ontworpen door de invloedrijke architect Aldo van Eyck, behoort tot de eerste groep van vijftien jonge monumenten uit de periode 1965–1990 die officieel worden aangewezen door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Met het aanwijzingsprogramma wil de RCE meer aandacht geven aan het zogenoemde Post 65-erfgoed. Deze periode, grofweg van 1965 tot 1990, werd gekenmerkt door ingrijpende maatschappelijke veranderingen zoals de opkomst van de jeugdcultuur, de tweede feministische golf, de oliecrisis en een groeiende roep om inspraak. In de gebouwde omgeving leidde dat tot vernieuwende architectuur en nieuwe functies voor publieke voorzieningen.

De gemeente heeft op 4 september een vergunning verleend aan Nedstede, de eigenaar van de Werkspoorhal, om in de hal voorzieningen te treffen voor een grote sportschool. De beoogde nieuwe gebruiker is BigGym. Er zal in de hal een open constructie worden gebouwd van drie verdiepingen en op alle verdiepingen zullen sporttoestellen komen te staan. In de gebouwen aan weerszijden van de hal zijn aanliggend aparte ruimtes gepland, zoals een ruimte voor groepslessen en een ruimte speciaal voor spinnen, en verder ruimtes voor fysio, kleedkamers, opslag en techniek. Ook is de bedoeling dat dat er horecavoorzieningen komen.

Al enige tijd is de gemeente bezig met de herinrichting van de Sarphatistraat Noord en vanaf 6 oktober starten grootschalige werkzaamheden aan kabels en leidingen op het Alexanderplein. De hele trambaan wordt vervangen en aansluitend wordt de weg opnieuw ingericht. Het Alexanderplein wordt afgesloten voor auto- en fietsverkeer. Deze werkzaamheden duren tot en met juni 2026.

Omwonenden van het Marineterrein, samen de Werkgroep Ontwikkeling Marineterrein (WOM) en de gebruikers / huurders van het gebied, verenigd in de stichting Marineterrein Collectief, hebben begin september een Manifest gepresenteerd om voor de komende jaren de waarden en uitgangspunten voor de ontwikkeling van het Marineterrein te borgen. De opstellers vinden het noodzakelijk om de te varen koers vast te leggen omdat er voor de nieuwe beheerders van het terrein geen concreet kader is geformuleerd waarbinnen de verdere ontwikkeling zal moeten plaatsvinden. Het is van belang dat beschermd wordt wat de afgelopen jaren is ontwikkeld, en ook dat helder is hoe, en op basis van welke uitgangspunten, de ontwikkeling vorm krijgt.

Shaffy’s tuin, halverwege de Dijksgracht West, bestond op 6 september tien jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum werd door twee actieve tuinders van deze tuin een speciale wandeling samengesteld. Een “groene ontdekkingstocht” van 5 kilometer langs twaalf bijzondere groene plekken en buurttuinen in Amsterdam Centrum Oost. De wandeling is bedoeld voor wie nieuwsgierig is naar nog onbekende groene plekken in de stad, of wie meer wil weten over de geschiedenis en het ontstaan van deze oases. De route gaat vanaf de Dijkgracht West naar de Oosterdokskade, terug over het water langs Nemo, ’s Gravenhekje, Anne Frankstraat, Plantagekade, over de Nijlpaardenbrug, via Laagte Kadijk naar de Oosterkerk, over Wittenburg terug naar de Dijksgracht West, met nog een ommetje naar het Marineterrein. Meer informatie: https://shaffystuin.nl/buitengewone-buurttuinen/

Op zondag 28 september wordt een spetterende burendag georganiseerd, waarmee ook het 375 jarige bestaan van de Oostelijke Eilanden wordt gevierd - precies de helft van 750 van Amsterdam. Van 13.00 tot 20.00 uur is er veel te beleven op en rond het Marie Altelaarplein, tussen de Witte Boei en de Oosterkerk. Een greep uit het programma: opening door stadsdeelvoorzitter Amélie Strens, Rap door scholieren en buurtbewoners, zweefmolen, tienerband Stuzzy Pink, films, touwtrekken met Tineke, cupcakes versieren, presentatie over de beroemde Tonia Stieltjes, Surinaams swingen en nog veel meer. Een goede plek om lekkere wereld-hapjes te eten en drankjes te drinken en om mensen te ontmoeten.

Eind augustus en begin september vonden kort na elkaar in de Plantage Kerklaan drie aanslagen plaats met een explosief. Twee maal was er een aanslag bij de Pizzabakkers, één maal bij het restaurant, en één maal bij de afhaallocatie; Italiaanse broodjeszaak Sagra was het derde slachtoffer.

Op zaterdag 27 september wordt door buurtbewoners de (her)opening van de Diamantbewerkersbrug gevierd. Brug 252 tussen Nieuwe Achtergracht en Onbekendegracht, die pas in 2016 de naam Diamantbewerkersbrug kreeg, werd in mei 2023 uit elkaar gehaald en naar een werkplaats gebracht om te worden gerepareerd. Aanvankelijk zou het herstel een klein jaar duren, maar uiteindelijk nam de ingrijpende renovatie meer dan twee jaar in beslag. Pas deze zomer werd de voetgangersbrug achter theater Carré teruggeplaatst om eind september weer in gebruik te worden genomen. Omwonenden vieren dat feit op 27 september tussen 14.00 en 23.00 uur. Het programma omvat onder andere workshops, muziek en een barbecue. Wie een idee heeft voor een workshop of een andere activiteit kan dit melden via terugopdebrug@gmail.com.

Met in dit nummer onder meer:

• Interview met eigenzinnige columnist Rob Zwetsloot

• Waarom viel het doek voor Bureau Marineterrein?

• Is er genoeg groen in 1018?

• Betty en Dok over de Oostelijke Eilanden vanaf de jaren ‘50

• Nieuwe eigenaren Frank’s Smoke House bieden rookworst aan

• En tot slot de verre neef van de eupteryx: de psammotettix

De Soop, de Stichting Ontmoetingsruimte voor en door Ouderen in de Plantage-Weesperbuurt, is de afgelopen maanden volledig gerenoveerd. Het gebouw en de buitenomgeving zijn veiliger en toegankelijker gemaakt. Na ruim drie maanden gesloten te zijn geweest zal de vernieuwde Soop op vrijdag 5 september tussen 16.00 en 19.00 uur officieel worden geopend. Daarna zal SOOP weer iedere werkdag open zijn van 11.00 tot 17.00 uur en zal er als vanouds weer van allerlei te beleven zijn.

In juli is bekend geworden dat Nina Voets en Thomas Piekhaar de nieuwe beheerders zijn van het Marineterrein. Nina Voets is placemaker (creatieve ontwikkelaar van gebieden), Thomas Piekhaar is vastgoedontwikkelaar die vroeger bij VolkerWessel werkte en sinds 2024 zelfstandig opereert. Zoals hier eerder is gemeld (zie het bericht van 30 juni) had het Bureau Marineterrein, dat tien jaar lang verantwoordelijk is geweest voor de ontwikkeling van het terrein, tot ieders schrik en verbazing de aanbesteding van het Rijksvastgoedbedrijf verloren van bovengenoemde buitenstaanders. Bureau Marineterrein neemt op 12 september afscheid.