Amsterdam heeft er een nieuw rijksmonument bij: het kleurrijke Hubertushuis aan de Plantage Middenlaan. Het gebouw uit 1980, ontworpen door de invloedrijke architect Aldo van Eyck, behoort tot de eerste groep van vijftien jonge monumenten uit de periode 1965–1990 die officieel worden aangewezen door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Met het aanwijzingsprogramma wil de RCE meer aandacht geven aan het zogenoemde Post 65-erfgoed. Deze periode, grofweg van 1965 tot 1990, werd gekenmerkt door ingrijpende maatschappelijke veranderingen zoals de opkomst van de jeugdcultuur, de tweede feministische golf, de oliecrisis en een groeiende roep om inspraak. In de gebouwde omgeving leidde dat tot vernieuwende architectuur en nieuwe functies voor publieke voorzieningen.

De gemeente heeft op 4 september een vergunning verleend aan Nedstede, de eigenaar van de Werkspoorhal, om in de hal voorzieningen te treffen voor een grote sportschool. De beoogde nieuwe gebruiker is BigGym. Er zal in de hal een open constructie worden gebouwd van drie verdiepingen en op alle verdiepingen zullen sporttoestellen komen te staan. In de gebouwen aan weerszijden van de hal zijn aanliggend aparte ruimtes gepland, zoals een ruimte voor groepslessen en een ruimte speciaal voor spinnen, en verder ruimtes voor fysio, kleedkamers, opslag en techniek. Ook is de bedoeling dat dat er horecavoorzieningen komen.

Al enige tijd is de gemeente bezig met de herinrichting van de Sarphatistraat Noord en vanaf 6 oktober starten grootschalige werkzaamheden aan kabels en leidingen op het Alexanderplein. De hele trambaan wordt vervangen en aansluitend wordt de weg opnieuw ingericht. Het Alexanderplein wordt afgesloten voor auto- en fietsverkeer. Deze werkzaamheden duren tot en met juni 2026.

Omwonenden van het Marineterrein, samen de Werkgroep Ontwikkeling Marineterrein (WOM) en de gebruikers / huurders van het gebied, verenigd in de stichting Marineterrein Collectief, hebben begin september een Manifest gepresenteerd om voor de komende jaren de waarden en uitgangspunten voor de ontwikkeling van het Marineterrein te borgen. De opstellers vinden het noodzakelijk om de te varen koers vast te leggen omdat er voor de nieuwe beheerders van het terrein geen concreet kader is geformuleerd waarbinnen de verdere ontwikkeling zal moeten plaatsvinden. Het is van belang dat beschermd wordt wat de afgelopen jaren is ontwikkeld, en ook dat helder is hoe, en op basis van welke uitgangspunten, de ontwikkeling vorm krijgt.

Shaffy’s tuin, halverwege de Dijksgracht West, bestond op 6 september tien jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum werd door twee actieve tuinders van deze tuin een speciale wandeling samengesteld. Een “groene ontdekkingstocht” van 5 kilometer langs twaalf bijzondere groene plekken en buurttuinen in Amsterdam Centrum Oost. De wandeling is bedoeld voor wie nieuwsgierig is naar nog onbekende groene plekken in de stad, of wie meer wil weten over de geschiedenis en het ontstaan van deze oases. De route gaat vanaf de Dijkgracht West naar de Oosterdokskade, terug over het water langs Nemo, ’s Gravenhekje, Anne Frankstraat, Plantagekade, over de Nijlpaardenbrug, via Laagte Kadijk naar de Oosterkerk, over Wittenburg terug naar de Dijksgracht West, met nog een ommetje naar het Marineterrein. Meer informatie: https://shaffystuin.nl/buitengewone-buurttuinen/

Op zondag 28 september wordt een spetterende burendag georganiseerd, waarmee ook het 375 jarige bestaan van de Oostelijke Eilanden wordt gevierd - precies de helft van 750 van Amsterdam. Van 13.00 tot 20.00 uur is er veel te beleven op en rond het Marie Altelaarplein, tussen de Witte Boei en de Oosterkerk. Een greep uit het programma: opening door stadsdeelvoorzitter Amélie Strens, Rap door scholieren en buurtbewoners, zweefmolen, tienerband Stuzzy Pink, films, touwtrekken met Tineke, cupcakes versieren, presentatie over de beroemde Tonia Stieltjes, Surinaams swingen en nog veel meer. Een goede plek om lekkere wereld-hapjes te eten en drankjes te drinken en om mensen te ontmoeten.

Eind augustus en begin september vonden kort na elkaar in de Plantage Kerklaan drie aanslagen plaats met een explosief. Twee maal was er een aanslag bij de Pizzabakkers, één maal bij het restaurant, en één maal bij de afhaallocatie; Italiaanse broodjeszaak Sagra was het derde slachtoffer.

Op zaterdag 27 september wordt door buurtbewoners de (her)opening van de Diamantbewerkersbrug gevierd. Brug 252 tussen Nieuwe Achtergracht en Onbekendegracht, die pas in 2016 de naam Diamantbewerkersbrug kreeg, werd in mei 2023 uit elkaar gehaald en naar een werkplaats gebracht om te worden gerepareerd. Aanvankelijk zou het herstel een klein jaar duren, maar uiteindelijk nam de ingrijpende renovatie meer dan twee jaar in beslag. Pas deze zomer werd de voetgangersbrug achter theater Carré teruggeplaatst om eind september weer in gebruik te worden genomen. Omwonenden vieren dat feit op 27 september tussen 14.00 en 23.00 uur. Het programma omvat onder andere workshops, muziek en een barbecue. Wie een idee heeft voor een workshop of een andere activiteit kan dit melden via terugopdebrug@gmail.com.

De Soop, de Stichting Ontmoetingsruimte voor en door Ouderen in de Plantage-Weesperbuurt, is de afgelopen maanden volledig gerenoveerd. Het gebouw en de buitenomgeving zijn veiliger en toegankelijker gemaakt. Na ruim drie maanden gesloten te zijn geweest zal de vernieuwde Soop op vrijdag 5 september tussen 16.00 en 19.00 uur officieel worden geopend. Daarna zal SOOP weer iedere werkdag open zijn van 11.00 tot 17.00 uur en zal er als vanouds weer van allerlei te beleven zijn.

In juli is bekend geworden dat Nina Voets en Thomas Piekhaar de nieuwe beheerders zijn van het Marineterrein. Nina Voets is placemaker (creatieve ontwikkelaar van gebieden), Thomas Piekhaar is vastgoedontwikkelaar die vroeger bij VolkerWessel werkte en sinds 2024 zelfstandig opereert. Zoals hier eerder is gemeld (zie het bericht van 30 juni) had het Bureau Marineterrein, dat tien jaar lang verantwoordelijk is geweest voor de ontwikkeling van het terrein, tot ieders schrik en verbazing de aanbesteding van het Rijksvastgoedbedrijf verloren van bovengenoemde buitenstaanders. Bureau Marineterrein neemt op 12 september afscheid.

Een groot aantal plannen in postcodegebied 1018 waarvoor in het kader van Centrum Begroot subsidie is aangevraagd, kan worden uitgevoerd. In heel stadsdeel Centrum vielen 62 van de 82 ingediende plannen in de prijzen. Aan de stemming deden dit jaar van de 82.597 bewoners met een stemcode 11.103 mensen mee, van wie 1921 bewoners van de Eilanden en de Kadijken. De einduitslag maakt duidelijk dat sommige gebieden meer of zelfs veel meer toebedeeld hebben gekregen dan het officieel voor ieder gebied beschikbare bedrag van € 92.000 . Maar op de website van Centrum Begroot valt te lezen dat het stadsdeel de systematiek van Centrum Begroot heeft aangepast: “Bij de start van het traject Centrum Begroot 2025 is afgesproken dat we de mogelijkheid onderzoeken om winnende initiatieven zoveel mogelijk te financieren vanuit andere middelen dan de buurtbudgetten.” Dat gaf dus extra financiële ruimte aan Centrum Begroot waardoor meer initiatieven konden worden beloond.

Op 21 juli heeft de gemeente de bezwaren tegen de vergunning om in de Werkspoorhal op Oostenburg Noord padelbanen aan te leggen afgewezen. De gemeente volgt de bezwaarcommissie in haar advies. De belangrijkste ingebrachte punten waren de te verwachten overlast van geluid en licht, het aantasten van de Werkspoorhal als gemeentelijk monument, verkeersoverlast / ruimte voor fietsparkeren, en het kettingbeding dat vereist dat de hal publiek toegankelijk blijft. Zie ook het eerdere bericht op deze site.

Op zaterdag 20 september is er in de Czaar Peterbuurt weer een Tour de Czaar, een evenement dat wordt georganiseerd door de ondernemers van de BIZ Oostelijke Eilanden en Czaar Peter Kwartier. Het gebied bestrijkt de Eilandenboulevard, Kattenburgerplein, Czaar Peter buurt en Oostenburg Noord. Tussen 12.00 en 18.00 zijn er op diverse plekken live-optredens, workshops, en kramen met hapjes en drankjes. Aan het eind van de dag is er voor iedereen een gratis biertje bij Brouwerij ‘t IJ.

Iedereen die iets zou willen bespreken met het dagelijks bestuur van stadsdeel Centrum is welkom bij de inloopspreekuren. De spreekuren vinden in roulatie steeds door een bestuurder, en steeds op een andere plek in het centrum, plaats. U kunt terecht met al uw vragen, opmerkingen, plannen of gedachten. Een afspraak maken is niet nodig. U kunt gewoon langskomen. De inloopspreekuren vinden plaats op donderdagmiddagen van 13.00 tot 14.00 uur in verschillende buurthuizen.

Met een grote variëteit aan activiteiten viert het Pintohuis aan de Sint Antoniesbreestraat eind september het feit dat dit voormalige woonhuis van bankier Isaäc de Pinto 50 jaar geleden op het nippertje ontsnapte aan sloop vanwege de aanleg van de metro. Waarnemend burgemeester Rutger Groot Wassink opent de jubileumviering op vrijdag 26 september met de onthulling van een nieuw werk van beeldend kunstenaar en vormgever Melle Hammez. Daarna zijn er het hele weekend voorstellingen op het gebied van muziek en film en worden er verhalen verteld over de Joodse en Chinese geschiedenis van de buurt en de stad. Het programma wordt gecompleteerd met een Caraïbische Salon, een boekenmarkt, een schaaksimultaan én een zangworkshop voor 50 deelnemers. Het complete jubileumprogramma wordt in augustus gepubliceerd op huisdepinto.nl.

Het Nationaal Holocaustmuseum aan de Plantage Middenlaan is door de branchevereniging van Nederlandse architectenbureaus (BNA) gekozen tot Gebouw van het jaar 2025. Volgens het juryrapport hebben de architecten van Office Winhov de bestaande gebouwen met begrip en gevoel voor de context zorgvuldig getransformeerd tot museum. ‘De voormalige Hervormde kweekschool, die na de oorlog tot kantoor was verbouwd, is weer herkenbaar gemaakt als zodanig. Zo zijn de kapconstructie en lokalenstructuur teruggebracht. Op de naastgelegen kavel is een markant entreegebouw gerealiseerd, met een lichte, opengewerkte baksteengevel.’

Centrum Begroot is in de stemfase beland. Bewoners van stadsdeel Centrum kunnen tussen 17 juni en 16 juli stemmen op de plannen die door de stadsdeelcommissie als “haalbaar” zijn beoordeeld. In totaal is er voor stadsdeel Centrum 460.000 euro te verdelen. Het stadsdeel is voor Centrum Begroot opgedeeld in 5 deelgebieden en voor ieder gebied is dus 92.000 euro beschikbaar, onafhankelijk van het aantal ingediende plannen. Maar die verdeling is voor een deel van 1018 niet erg gelukkig.

De gemeenteraad van Amsterdam heeft op 11 juni ingestemd met het besluit van het college om een gemeentelijk voorkeursrecht te vestigen op onroerende zaken op het nu in gebruik zijnde deel van het Marineterrein. De gemeente vindt deze stap nodig voor de realisatie en transformatie van het Marineterrein, met het oog op de functies wonen, werken en leren. De gemeente wil hiermee regie houden en zelf sturing kunnen geven aan de transformatie, en met dit voorkeursrecht verzekert ze zich van een eerste recht van koop op de gebouwen. Het voorkeursrecht voorkomt dat een derde partij, wellicht met heel andere plannen of prioriteiten, op het Marineterrein een sturende rol zou krijgen waarmee de gemeente de regie deels of grotendeels zou kunnen kwijtraken.

In juni vond de hoorzitting plaats in het kader van de door omwonenden ingediende bezwaren tegen de verleende tijdelijke vergunning (3 jaar) voor padelbanen in de Werkspoorhal - zie ook het bericht van 26 februari op deze site. Bij de hoorzitting – online gehouden – waren ruim 10 bewoners en vertegenwoordigers van bewonersorganisaties aanwezig om de door hen ingebrachte argumenten toe te lichten. Daarnaast was er de gemeente om de vergunningverlening te verdedigen, en ook was er de advocaat van Nedstede/ Van de Kuit, de eigenaar van de hallen die de padelbanen wil aanleggen. De voorzitter van de bezwaarcommissie ging gestructureerd de verschillende relevante onderwerpen af, zoals de te verwachten geluidsoverlast, de lichtoverlast, en de vraag of padelbanen überhaupt mogelijk zijn gezien gemaakte afspraken en gedane toezeggingen in het verleden over het openbare karakter van de hal.

Met in dit nummer onder meer:

• Myra de Rooy, van de Hoogte Kadijk naar meer dan 7000 meter hoogte

• Hittestress in 1018, een hot item

• Sybrand Hekking schreef biografie Cas Oorthuys

• Meer buurtgevoel met Centrum Begroot

• Paardenkastanjefluisteraar Anneliese

• En als klap op de vuurpijl: de weidehommel en zijn pluizige jasje

Lees 'm hier

In Het Nieuwe Sint Jacob aan de Plantage Middenlaan is sinds kort Nestor Gym gevestigd, een sportclub die zich specifiek (maar niet uitsluitend) richt op ouderen. Het is een initiatief van ouderenzorgorgansiatie Amstelring in samenwerking met Arie Boomsma. Op 1 april vond de opening plaats in aanwezigheid van wethouder Alexander Scholtes en bewegings-professor Erik Scherder. Het is de bedoeling dat Nestor Gym meer te bieden heeft dan alleen fysieke training, maar ook een plek zal zijn waar informatie is over voeding, waar cognitieve training plaats vindt en waar oudere maar ook jonge buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten. Met meer bewegen kunnen ouderen langer zelfstandig blijven, beter de dagelijkse bezigheden blijven doen, betere balans behouden, en ook de geestelijke conditie wordt erdoor bevorderd, aldus Amstelring. “Hoe gezonder mensen blijven, hoe minder zorg er nodig is”.

Het nog aan te leggen buurtplein van Oostenburg krijgt de naam Tonia Stieltjesplein. De keuze voor de naam van deze zwarte vakbondsvrouw uit het begin van de vorige eeuw is te danken aan het team van Stichting Over de Brug en de buurtkamer. Zij reageerden op een oproep van woningcorporatie Stadgenoot, waarbij bewoners en ondernemers uit Oostenburg niet alleen de kans kregen om mee te denken over de opzet en de inrichting van het plein, maar ook over de naam. De oproep resulteerde in een oogst van twintig naamsuggesties. Zowel Stadgenoot als de gemeente waren het meest enthousiast over de door de buurtbewoners voorgestelde naam van Tonia Stieltjes (1881-1932).

Omwonenden zijn nog altijd niet gelukkig met de plannen van Artis voor een groot dienstengebouw aan het water tegenover het gebouw Aquartis aan het eind van het Entrepotdok. Na veel tumult eind vorig jaar was een mediationtraject gestart tussen Artis, omwonenden en, vanaf een zeker moment, ook de gemeente. Het traject is inmiddels afgerond en op 21 mei organiseerde Artis een bijeenkomst om de buurt te informeren over de stand van zaken. De avond was uitdrukkelijk een avond van Artis en niet een gezamenlijke presentatie met de bij de mediation betrokken bewoners. Het plenaire gedeelte werd geopend door directeur Sutorius die benadrukte hoezeer Artis hecht aan een goed contact met de buurt. Vervolgens werden twee mogelijke nieuwe ontwerpen voor het gebouw gepresenteerd.

Na ruim 15 maanden opent de Klimatenkas van de Hortus eindelijk weer haar deuren voor het publiek. De iconische kas met de drie klimaatruimtes, die in 1993 werd gebouwd, was aan renovatie toe en daarbij was verduurzaming een belangrijk doel. Dat is terug te zien in alle lagen van het gebouw: van het ETFE-dak, waarmee de isolatie in de kas wordt verbeterd, tot de 6 meter hoge waterval gemaakt van hergebruikte tuintegels en het opvangsysteem van regenwater. De oorspronkelijk vorm van de kas werd behouden: architectenbureau ZJA ontwikkelde de nieuwe kas op de bestaande stalen constructie.

De bus over de Eilandenboulevard moet in 2026 ook in de avonduren frequent blijven rijden. Met die uitspraak reageerde de Stadsdeelcommissie Centrum (SDC) half mei op het onlangs door het GVB gepubliceerde Jaarplan Vervoer 2026. In dat plan doet het Gemeentelijk Vervoerbedrijf een aantal voorstellen voor veranderingen in het lijnennet en de dienstregeling. Voor de Oostelijke Eilanden is de knip die het GVB wil aanbrengen in lijn 22 de belangrijkste wijziging. Vanwege de ontwikkeling van het gebied tussen de Spaarndammerbuurt en station Sloterdijk tot nieuwe stadswijk zal lijn 22 ten westen van CS steeds drukker worden, verwacht men. Daarom is besloten om die lijn voortaan te laten eindigen bij CS. Op het minder drukke traject ten oosten van het station wordt lijn 22 vervangen door de nieuwe lijn 42, maar die hoeft in de visie van het GVB na acht uur ’s avonds nog maar eens in het half uur te rijden.

Het college van B&W heeft in mei besloten nu niet verder te gaan met het voornemen 40 ligplaatsen te creëren voor passagiersvaartuigen aan Dijksgracht Oost. Met dat besluit is ook de procedure voor het nieuwe bestemmingsplan definitief stop gezet. Dit alles is het gevolg van de uitspraak van de Raad van State in september 2024, nu bijna acht maanden geleden, waarmee het in 2019 ingestelde vaarbeleid van tafel werd geveegd. De argumentatie voor de nieuwe ligplaatsen was altijd gestoeld op dat vaarbeleid. Het is nog volstrekt onduidelijk hoe de gemeente vorm gaat geven aan een nieuw vaarbeleid en daarmee is er dan ook geen onderbouwing meer – voor zover die er was (zie de eerdere berichten op deze website) - voor de bouw van deze ligplaatsen. Als er eenmaal nieuw vaarbeleid is vastgesteld, en dat zou nog wel eens een tijd kunnen duren, kan het college opnieuw bezien of er dan concreet behoefte is aan nieuwe ligplaatsen in de stad en ook waar die zouden moeten komen. De Dijksgracht zou dan, wie weet, weer in beeld kunnen komen als mogelijke locatie.

De omgekeerde supermarkt TKRAMREPUS organiseert op 10 juni in de Passenger Terminal de “meest oneerlijke lunch“. Amsterdam viert dit jaar haar 750-jarig bestaan, maar in de stad leeft nog steeds 1 op de 6 kinderen in armoede. En dát is geen reden tot feest, vindt TKRAMREPUS. En daarom organiseren zij deze, zo is de bedoeling, inspirerende en confronterende lunch met o.a. wethouder Marjolein Moorman en cultureel ondernemer Koen Vollaers. “Armoede in opmars? Wij keren het om. Niet nog eens 750 jaar armoede“, aldus de organisatoren.

Eind juni 2024 startte het Rijksvastgoedbedrijf een open aanbestedingsprocedure voor het beheer van het openbare deel van het Marineterrein in Amsterdam voor de komende 7 jaar. Daarna bleef het lange tijd stil. Het bureau Marineterrein, het onafhankelijk projectbureau dat sinds 2013 in opdracht van het Rijk en de gemeente Amsterdam verantwoordelijk is voor het beheer en de ontwikkeling van het Marineterrein, deed mee aan deze tender. Onlangs is duidelijk geworden dat de opdracht niet opnieuw aan het bureau Marineterrein zal worden verleend. Een andere partij (om wie het gaat is nog niet bekend gemaakt) is beter uit de bus gekomen.